Phần 1

🌳Cô đơn là gì?

Cô đơn là trạng thái đau khổ hoặc khó chịu xuất hiện khi một người cảm nhận được khoảng cách giữa mong muốn được kết nối xã hội và trải nghiệm thực tế của họ. Ngay cả những người được vây quanh bởi người khác suốt cả ngày – hoặc đang trong một cuộc hôn nhân lâu dài – vẫn có thể trải qua cảm giác cô đơn sâu sắc và dai dẳng.

Cảm giác cô đơn gắn liền với chất lượng các mối quan hệ không kém gì số lượng mối quan hệ mà một người có. Và nó không chỉ xuất phát từ sự thất tình hay sự cô lập.

Việc thiếu sự chân thành, thành thật trong các mối quan hệ có thể dẫn đến cảm giác cô đơn. Đối với một số người, việc không có một con vật cưng yêu quý, hoặc sự vắng mặt của một sự hiện diện yên bình trong ngôi nhà (ngay cả khi họ có nhiều mối quan hệ xã hội bên ngoài), cũng có thể làm khơi gợi cảm giác cô đơn.

🌧️Dấu hiệu của cô đơn

♦️1. Cảm giác buồn bã dai dẳng

Cảm giác buồn bã dai dẳng là một trong những dấu hiệu phổ biến nhất của sự cô đơn, nhưng lại rất khó nhận ra. Thường thì bạn không thể tìm ra lý do rõ ràng cho cảm giác đó – nó cứ hiện diện hằng ngày, như một đám mây bao phủ lấy bạn.

♦️2. Cô lập

Khi các tương tác xã hội của chúng ta giảm xuống, ta có thể mất đi sự tự tin, khiến việc kết nối có ý nghĩa với người khác trở nên khó khăn hơn. Điều này có thể dẫn đến cảm giác cô đơn ngày càng gia tăng, tạo thành một vòng xoáy đi xuống rất khó thoát ra.

♦️3. Vấn đề về giấc ngủ

Sự cô đơn có thể làm rối loạn nhịp sinh học của bạn. Bạn có thể khó ngủ hoặc ngủ không sâu, điều này ảnh hưởng đến mức năng lượng trong ngày. Việc thiếu ngủ cũng có thể khiến cảm giác cô đơn và căng thẳng cảm xúc trở nên tồi tệ hơn khi bạn tỉnh táo.

♦️4. Tự ti

Khi bạn cảm thấy cô đơn, bạn thường có góc nhìn tiêu cực với chính bản thân mình. Họ có thể đổ lỗi cho bản thân về hoàn cảnh hiện tại, dẫn đến sự nghi ngờ chính mình, cảm thấy mình không đủ tốt, tự ti và thiếu tự tin trong các tình huống xã hội. Với những cảm xúc tiêu cực cứ xoay quanh như vậy, bạn khó có thể cảm thấy muốn hòa nhập hay trở thành một phần của các buổi trò chuyện, và vì thế bạn có thể càng thu mình.

♦️5. Dễ cáu gắt hơn

Một dấu hiệu khác của sự cô đơn là trở nên dễ cáu gắt hoặc nhạy cảm hơn với những người xung quanh. Những lời nói, thậm chí chỉ là ánh nhìn từ người khác, cũng có thể bị hiểu sai. Bạn có thể cảm thấy người khác không thích mình hoặc mình đã làm họ phật ý – dù thực tế không phải vậy. Điều này càng khiến việc kết nối với người khác trở nên khó khăn hơn, làm trầm trọng thêm cảm giác cô đơn.

♦️6. Mất động lực

Khi bạn trải qua sự cô đơn, bạn có thể ngày càng mất động lực để giao tiếp, ra ngoài, chăm sóc bản thân hoặc thậm chí là những hành động cơ bản như ăn uống điều độ. Điều này khiến bạn cảm thấy tồi tệ hơn về bản thân, và càng khó tạo dựng những kết nối cần thiết với người khác.

♦️7. Dấu hiệu thể chất

Sự cô đơn không chỉ ảnh hưởng đến tâm trạng và suy nghĩ, mà còn biểu hiện qua các dấu hiệu thể chất. Những dấu hiệu này có thể bao gồm đau đầu, đau bụng và căng cơ. Cô đơn mãn tính cũng đã được liên kết với tình trạng viêm (inflammation) tăng cao và hệ miễn dịch suy yếu.

 

Phần 2

🍂Tại sao Gen Z là thế hệ cô đơn nhất

Mặc dù sự cô đơn ảnh hưởng đến tất cả các thế hệ, nhưng nó lại trở nên trầm trọng hơn ở thế hệ mới – Gen Z.

Dưới đây là ba nguyên nhân hàng đầu góp phần tạo nên sự cô đơn của Gen Z:

⭐1. Quá tải kích thích (Overstimulation)

Tất cả chúng ta đều bị phân tâm. Bởi công việc, việc nhà, những mục tiêu cần đạt được, mạng xã hội, những việc cần làm hôm nay và những cam kết của ngày mai. Những điều này tiêu tốn hầu hết năng lượng nhận thức của chúng ta, để lại rất ít (hoặc không còn) khả năng tập trung vào người khác.

Chúng ta đang sống trong một thế giới nơi việc lấp đầy thời gian trở nên quá dễ dàng. Một lượng nội dung vô tận nằm gọn trong lòng bàn tay giúp ta có thể tiêu thụ tin tức và giải trí mọi lúc, mọi nơi. 

Vậy, liệu sự quá tải kích thích có phải là nguyên nhân của cô đơn, hay Gen Z đang tự làm mình bận rộn để tránh cảm giác cô đơn? Dù là lý do nào, sự quá tải này đang khiến Gen Z có ít thời gian hơn để kết nối thật sự, từ đó cảm thấy cô đơn hơn.

⭐2. Mạng xã hội

Những người sử dụng mạng xã hội quá nhiều có khả năng cảm thấy cô đơn, bị cô lập, bị bỏ rơi và không có ai để bầu bạn cao hơn rõ rệt. Mạng xã hội đã tạo ra cái bẫy so sánh. Việc so sánh cuộc sống của mình với người khác dễ dẫn đến những câu hỏi như: Mình có đủ giỏi không? Đủ thông minh không? Đủ giàu không?…

Mạng xã hội chỉ thực sự hiệu quả trong việc giảm cô đơn khi được sử dụng để làm sâu sắc thêm các mối quan hệ hiện có hoặc hình thành những kết nối ý nghĩa mới. Ngược lại, nếu dùng nó để thay thế cho tương tác đời thực, thì lại phản tác dụng. Vì vậy, vấn đề không nằm ở bản thân mạng xã hội, mà ở cách ta tích hợp nó vào cuộc sống.

Gen Z có rất nhiều cơ hội kết nối. Tuy nhiên, số lượng kết nối không thể bù đắp cho chất lượng của những mối quan hệ cần thiết để giảm bớt cảm giác cô đơn. Những kết nối chất lượng cao trên mạng là rất hiếm, vì môi trường mạng thường mang tính khoe khoang và giả dối.

⭐3. Sự thay đổi trong cách lệ thuộc (Dependency Shift)

Chúng ta không còn phụ thuộc lẫn nhau nhiều như trước nữa. Trong quá khứ, nếu vòi nước trong nhà bạn bị rò rỉ, bạn có thể gõ cửa nhà hàng xóm để xin lời khuyên về thợ sửa ống nước. Hoặc gọi cho người thân, bạn bè để nhờ hướng dẫn cách sửa.

Ngày nay, bước đầu tiên của bạn có lẽ là mở YouTube và tìm “cách sửa vòi nước bị rò rỉ”.

Không chỉ riêng Gen Z mới sử dụng Google hay YouTube để tìm kiến thức. Hầu hết chúng ta hiện đều nhanh chóng tra cứu trên điện thoại thông minh trước khi “làm phiền” ai đó. Việc này không hẳn là xấu – nó tiện lợi và nhanh chóng. Tuy nhiên, nếu những hành động nhỏ này – không cần đến con người – ngày càng trở nên phổ biến, thì chúng ta cũng cần dành thêm thời gian cho những kết nối thực sự trong cuộc sống.

🚩Khi sự lệ thuộc của chúng ta ngày càng nghiêng về công nghệ, tự động hóa và trí tuệ nhân tạo – mà không có yếu tố cân bằng – thì sự cô đơn của chúng ta sẽ ngày càng gia tăng.

 

Tài liệu tham khảo

Psychology Today, Loneliness

Ryan Jenkins, 2022, 3 Things Making Gen Z the Loneliest Generation