Các phương pháp để xây dựng lớp học chánh niệm
Chánh niệm là một kỹ thuật hữu ích đối với trẻ em và có thể dễ dàng tích hợp vào môi trường lớp học. Có nhiều phương pháp khác nhau mà bạn có thể lấy cảm hứng để giới thiệu chánh niệm trong lớp học.
- Góc yên tĩnh (A Quiet Place)
Bài tập này phù hợp hơn với trẻ nhỏ dưới 10 tuổi. Trong lớp học, bạn có thể giới thiệu khái niệm “Góc yên tĩnh”. Đây là một nơi mà trẻ có thể tiếp cận dù đang mở hay nhắm mắt, và ở bất kỳ môi trường nào.
Bài tập này nhằm giúp trẻ tìm được một không gian riêng để suy ngẫm và luyện tập hít thở sâu.
Bạn có thể hướng dẫn trẻ như sau:
“Hôm nay chúng ta sẽ học về một nơi gọi là Góc yên tĩnh. Nơi này nằm bên trong con, và con có thể đến đó chỉ bằng cách hít thở. Bắt đầu nào, hãy hít vào thật sâu và chậm, rồi thở ra từ từ. Đây là một nơi tuyệt vời để đến khi con cảm thấy tức giận hay buồn bã, và để nói chuyện về cảm xúc của mình một cách thoải mái. Khi con đến Góc yên tĩnh bên trong, con sẽ thấy cảm xúc không còn quá lớn nữa. Con có thể đến đó bất cứ khi nào mình muốn và ở đó bao lâu cũng được.”
- Chánh niệm qua các bài tập hít thở
Bạn có thể hướng dẫn các em một bài tập hít thở nhẹ nhàng và thư giãn, trong đó các em hít vào trong ba giây và thở ra chậm rãi trong ba giây.
Sử dụng hình ảnh minh họa có thể giúp trẻ hiểu rõ hơn về cách hít thở sâu bằng bụng. Ví dụ, bạn có thể dùng quả bóng bay để minh họa. Khi trẻ đã thành thạo bài tập này, bạn có thể áp dụng nó trước những tình huống căng thẳng (như khi chuẩn bị kiểm tra) hoặc sau những cuộc cãi vã giữa các bạn trong lớp.
- Phương pháp PEACE
Bài tập chánh niệm này phù hợp hơn với trẻ lớn hơn 10 tuổi.
Ý tưởng là giới thiệu khái niệm PEACE – mỗi chữ cái đại diện cho một hành động cụ thể. Trẻ được dạy rằng khi đối diện với một tình huống nào đó, các em cần thực hiện lần lượt từng bước theo từ viết tắt PEACE:
- P – Pause (Tạm dừng): Trước khi phản ứng, trẻ cần dừng lại một chút.
- E – Exhale (Thở ra): Trẻ thở ra một cách có ý thức, rồi mới hít vào. Lặp lại vài lần trước khi chuyển bước tiếp theo.
- A – Acknowledge/Accept/Allow (Nhận biết/Chấp nhận/Cho phép): Trẻ cần nhận biết tình huống. Việc nhận biết không đồng nghĩa với “phải vui vẻ” hay “giấu cảm xúc”. Trẻ nên hiểu rằng cảm xúc vẫn sẽ tồn tại, và nhiệm vụ là chấp nhận chúng. Sau đó, khuyến khích trẻ đến với “Góc yên tĩnh” và để cảm xúc được giãi bày một cách trọn vẹn.
- C – Choose (Lựa chọn): Sau khi ở lại với cảm xúc một lúc, trẻ cần lựa chọn cách phản ứng phù hợp với tình huống.
- E – Engage (Tham gia): Khi đã có lựa chọn rõ ràng, trẻ sẽ sẵn sàng tương tác lại với những người có liên quan và áp dụng phản ứng mà mình đã chọn.
- Tập yoga trong lớp học
Giới thiệu một buổi yoga trong lớp có thể là cách rất hiệu quả để thực hành chánh niệm. Việc gắn tên các động tác yoga với tên động vật sẽ giúp trẻ cảm thấy thích thú hơn khi tham gia.
Hãy dành khoảng 10 phút vào cuối buổi học hoặc trước giờ ra chơi để cùng các em tập yoga. Trong thời gian này, hãy khuyến khích trẻ hít thở sâu và quay về “Góc yên tĩnh” của mình khi thực hiện các tư thế.
Tài liệu tham khảo
Alicia Nortje, 2020, How to Practice Mindfulness: 11 Practical Steps and Tips