Phần 1

🔸Bắt nạt là gì?

Bắt nạt là hành vi có tính lặp đi lặp lại và cố ý làm tổn thương, hạ nhục người khác, đặc biệt là những người nhỏ hơn, yếu hơn, ít tuổi hơn hoặc dễ bị tổn thương hơn kẻ bắt nạt.

✴️Bắt nạt học đường và ví dụ

1. Bắt nạt về mặt thể chất

Bắt nạt thể chất bao gồm hành vi gây hấn và tấn công trực tiếp, có thể là xô đẩy, đá, đấm, tát, v.v.
Ví dụ: Lan xô đẩy Bình mỗi ngày khi Bình không cho Lan chép bài tập về nhà.

2. Bắt nạt về mặt xã hội

Bắt nạt xã hội là việc lặp đi lặp lại và cố ý sử dụng thái độ hoặc lời nói để khiến người khác khó chịu. Hành vi này còn được thực hiện với mục đích kiểm soát, hạ nhục, cô lập đối phương; hoặc làm tổn hại đến phẩm giá, danh dự hay lòng tự trọng của họ. Điều này cũng có thể bao gồm việc cố tình tẩy chay ai đó, bảo người khác không chơi với ai đó, tung tin đồn, hoặc làm bẽ mặt ai đó nơi công cộng.

Ví dụ: Anh nói với Linh rằng Nam vẫn còn tè dầm, và khuyên Linh không nên chơi với Nam nữa.

3. Bắt nạt bằng lời nói

Bắt nạt bằng lời nói là việc tấn công trực tiếp bằng lời, mang tính cá nhân cao. Kiểu bắt nạt này có thể bao gồm chế nhạo, trêu chọc, hoặc đe dọa liên quan đến ngoại hình, điểm số, gia đình của đối phương.

Ví dụ: Phong bịa một bài hát chế giễu ngoại hình của Hà và hát to trước khi tiết học bắt đầu.

4. Bắt nạt về mặt tài sản

Bắt nạt liên quan đến tài sản bao gồm việc gây tổn hại, phá hoại hoặc hủy hoại đồ đạc của người khác.

Ví dụ: Long giật hộp bút của Kiên – món quà từ ông nội cậu ấy, rồi ném hộp bút xuống bùn và lấy chân giẫm nát, vừa làm vừa chế giễu Kiên.

5. Bắt nạt trực tuyến (Cyberbullying)

Bắt nạt trực tuyến liên quan đến hình ảnh hoặc tin nhắn được post lên mạng. Dù đây là dạng bắt nạt mới, nhưng với sự phát triển của mạng xã hội, nó có thể gây hậu quả còn nghiêm trọng hơn.

Ví dụ: Linh chụp một bức ảnh của Mạnh rồi post bức ảnh đó lên trang cá nhân với những dòng nhận xét chế giễu cân nặng và ngoại hình của bạn, và bức ảnh bắt đầu lan truyền trong trường học.

🔹Tác động của bắt nạt đến sức khỏe tâm thần

Bắt nạt có thể gây ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần, không chỉ đối với nạn nhân mà còn đối với những người chứng kiến hành vi bắt nạt và cả chính những kẻ bắt nạt.

1. Ảnh hưởng tâm lý – xã hội của bắt nạt trong suốt tuổi vị thành niên và giai đoạn trưởng thành của học sinh

Có rất nhiều hệ quả về tâm lý – xã hội đối với nạn nhân bị bắt nạt, bao gồm tỷ lệ trầm cảm cao hơn, ý nghĩ tự tử, và cảm giác cô đơn.

Trẻ em trong độ tuổi đi học nếu bị bắt nạt thường có điểm số thấp hơn, ghét đi học và hay nghỉ học. 

Một nghiên cứu cho thấy những người trẻ từng bị bắt nạt nhiều lần trong suốt thời gian đi học có lòng tự trọng thấp hơn và triệu chứng trầm cảm cao hơn so với những người không bị bắt nạt, đặc biệt khi họ trưởng thành.

2. Kẻ bắt nạt cũng có nguy cơ gặp các vấn đề về sức khỏe tâm thần

Không chỉ nạn nhân mới chịu hậu quả của bắt nạt, mà chính kẻ bắt nạt cũng vậy. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những kẻ bắt nạt có nhiều hành vi chống đối xã hội, chẳng hạn như các vấn đề trong học tập, lạm dụng chất kích thích, và có hành vi hung hăng gây hấn.

3. Tác động đến sức khỏe tâm thần của người chứng kiến bắt nạt

Những người chứng kiến hành vi bắt nạt cũng được ghi nhận là có nguy cơ gặp vấn đề về sức khỏe tâm thần. Nghiên cứu chỉ ra rằng những người chứng kiến bắt nạt có mức độ lo âu và trầm cảm tăng lên, bất kể họ ủng hộ kẻ bắt nạt hay nạn nhân.

Điều này có khả năng là do họ trải qua căng thẳng và lo âu liên quan đến nỗi sợ bị trả thù và trở thành nạn nhân bị bắt nạt. Họ cũng có thể cảm thấy tội lỗi vì muốn can thiệp nhưng lại đứng ngoài cuộc.

 

Phần 2

💡Hiểu Vì Sao Bắt Nạt Học Đường Lại Xảy Ra

Bắt nạt học đường thật sự là một hiện tượng phức tạp hơn rất nhiều so với những gì ta thấy bên ngoài. Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về những nguyên nhân đằng sau hành vi bắt nạt và vì sao nó xảy ra.

🔸Hành vi học được

Bắt nạt thường là một hành vi học được. Những bạn trẻ thực hiện hành vi bắt nạt có thể sống trong môi trường gia đình nơi người lớn bắt nạt lẫn nhau để đạt được điều họ muốn hoặc để giải quyết mâu thuẫn. Họ có thể không biết cách nào khác để nhu cầu của mình được đáp ứng hoặc xử lý bất đồng.

🔸Giành quyền lợi và sự nổi tiếng

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những kẻ bắt nạt có thể hành xử như vậy để trở nên nổi tiếng. Có rất nhiều cách khác để được yêu mến, vậy tại sao một người lại muốn bắt nạt thay vì dùng những hành vi tích cực để được công nhận?

Một lý do có thể là vì kẻ bắt nạt đã từng bị gạt ra ngoài lề xã hội và bị bạn bè từ chối. Thêm vào đó, bắt nạt có thể được sử dụng để tranh đoạt tài nguyên hay đạt được vị trí họ mong muốn.

🔸Trải nghiệm trong quá khứ

Một số kẻ bắt nạt đã quen với việc nổi giận, ăn vạ để đạt được điều mình muốn từ khi còn nhỏ mà không bao giờ bị nói “không.” Những người khác thì từng là nạn nhân bị bắt nạt và sau đó lặp lại hành vi ấy để cảm thấy mình có quyền lực.

🔸Tìm kiếm sự trả thù

Bắt nạt có liên hệ mật thiết với việc trả thù. Các nhà nghiên cứu đã khảo sát 318 học sinh trung học về chiến lược đối phó với bắt nạt và nhận thấy rằng trả thù được xem là cách tốt nhất để giải quyết tình huống.

Thực tế, một nghiên cứu khác cho thấy rằng những học sinh từng là nạn nhân thường quay sang bắt nạt lại những kẻ đã hại mình trước đó thông qua hình thức bắt nạt trên mạng, bởi vì hình thức này dễ thực hiện, không cần đối mặt trực tiếp nhưng vẫn mang tính trả thù.

🔸Đặc điểm cá nhân

Kẻ bắt nạt có thể thiếu sự đồng cảm, mang đặc điểm dễ tự ái, hoặc bất ổn cảm xúc. Việc kiểm soát và đe dọa người khác giúp họ cảm thấy tốt hơn về bản thân và tự trấn an mình.

🔸Cuộc sống gia đình nhiều vấn đề

Cuộc sống gia đình của kẻ bắt nạt thường đầy rẫy khó khăn và rắc rối. Các nhà nghiên cứu phát hiện rằng những kẻ bắt nạt thường xuyên phải chứng kiến bạo lực gia đình và kết luận rằng hành vi bắt nạt có mối liên hệ rõ ràng với việc bị ngược đãi. Khi mức độ và tần suất bị ngược đãi trong gia đình tăng lên, thì khả năng học sinh thực hiện hành vi bắt nạt cũng tăng theo.

 

⭐Hỗ trợ học sinh và ngăn chặn vấn nạn bắt nạt học đường

Giáo viên là một trong những yếu tố có ảnh hưởng lớn nhất liên quan đến việc ngăn chặn hành vi bắt nạt trong trường học.

Giáo viên có thể dễ dàng quan sát, và có cơ hội để xử lý những hành vi này. Hơn nữa, giáo viên cần làm gương trong cách đối xử với học sinh. Đánh giá có tính gay gắt hay bình luận tiêu cực về học sinh khác không nên được thực hiện trước mặt các em.

Điều quan trọng là phải giúp học sinh nhận biết rõ bắt nạt là gì. Học sinh cần được dạy cụ thể cách ứng xử khi chứng kiến hoặc khi chính các em liên quan đến bắt nạt. Việc đứng lên chống lại kẻ bắt nạt, bảo vệ người bị bắt nạt và nhận diện kẻ bắt nạt là những yếu tố then chốt để ngăn chặn vấn nạn bắt nạt học đường.