7 Quan điểm sai lầm về Trị liệu Tâm lý
1. Trị liệu tâm lý chỉ dành cho những vấn đề thực sự nghiêm trọng
Nhiều người nghĩ rằng trị liệu tâm lý chỉ dùng khi mọi thứ đã vượt quá tầm kiểm soát, khi họ đang gặp khủng hoảng hoặc mới trải qua một cơn suy sụp.
Sự thật: Trị liệu có thể giúp đỡ nhiều nhu cầu khác nhau, bao gồm:
- Các vấn đề sức khỏe tâm thần phổ biến như trầm cảm, lo âu
- Vượt qua nỗi đau mất người thân hoặc đối mặt với bệnh tật
- Đối phó với các sang chấn tâm lý
- Vượt qua thử thách trong cuộc sống hàng ngày
Ngoài ra, trị liệu còn giúp bạn xây dựng một cuộc sống ý nghĩa và trọn vẹn hơn thông qua việc:
- Đạt được các mục tiêu cá nhân và nghề nghiệp
- Cải thiện kỹ năng giao tiếp
- Hiểu rõ bản thân hơn
- Tăng sự tự tin
- Nuôi dưỡng các mối quan hệ gắn kết
- Quản lý căng thẳng
- Hình thành thói quen sống lành mạnh
2. Không có nhiều người đi trị liệu
Quan điểm này tồn tại vì nhiều người không thoải mái chia sẻ rằng họ đang gặp chuyên gia tư vấn tâm lý. Mặc dù định kiến đang dần giảm bớt, việc gặp chuyên gia tâm lý vẫn thường bị nhìn nhận khác với việc đến huấn luyện viên thể hình, chuyên gia dinh dưỡng, vật lý trị liệu hay châm cứu.
Với các chuyên gia khác, ta thường hào hứng kể cho người khác nghe. Nhưng khi trị liệu tâm lý, ta lại hay giữ kín hoặc chỉ chia sẻ với người thân.
Sự thật: Có rất nhiều người đang và đã tham gia trị liệu.
3. Tất cả các hình thức trị liệu đều giống nhau
Một số người thử một phương pháp trị liệu nhưng không thấy phù hợp, rồi cho rằng toàn bộ các phương pháp trị liệu khác là vô ích.
Sự thật: Có rất nhiều phương trị liệu tâm lý khác nhau và đôi khi bạn cần thử qua vài phương pháp để tìm ra điều phù hợp với mình.
Ví dụ:
- Trị liệu hành vi biện chứng (DBT) hữu ích với người gặp khó khăn trong việc kiểm soát cảm xúc hoặc đang cảm thấy bấp bênh trong cuộc sống.
- Trị liệu hành vi nhận thức (CBT) tập trung vào việc thay đổi các suy nghĩ tiêu cực, không hữu ích — vốn có thể làm tăng mức độ lo âu hoặc trầm cảm.
4. Trị liệu chỉ là buổi “xì hơi” tốn tiền
Do trị liệu thường liên quan nhiều đến việc nói chuyện, nên một số người cho rằng đây chỉ là một buổi trò chuyện xa xỉ giống như nói chuyện với bạn bè.
Sự thật: Không giống như người thân, các chuyên gia tâm lý:
- Dành toàn bộ sự chú ý cho bạn
- Được đào tạo chuyên sâu để lắng nghe và nhận diện các dấu hiệu của hành vi không lành mạnh
- Không đánh giá tình huống qua lăng kính thiên vị
- Hỗ trợ bạn thay đổi bằng các kỹ thuật dựa trên cơ sở khoa học
5. Người khác sẽ nghĩ xấu về tôi nếu tôi đi trị liệu
Một số người tránh trị liệu vì sợ bị người khác đánh giá. Việc quan tâm đến cách người khác nhìn nhận là điều bình thường, nhưng không phải lúc nào cũng hữu ích.
Sự thật: Hầu hết mọi người sẽ ủng hộ bạn. Và bạn không có nghĩa vụ phải nói cho ai biết rằng bạn đang gặp một chuyên gia tâm lý. Nếu ai đó biết và phản ứng tiêu cực, đó là vấn đề từ phía họ — không phải từ bạn. Trị liệu tâm lý là quyết định dành cho chính bạn.
6. Trị liệu tâm lý sẽ bị lộ bí mật
Một số người lo lắng rằng thông tin cá nhân của họ sẽ bị tiết lộ. Điều này rất quan trọng, vì trị liệu hiệu quả nhất khi bạn có thể chia sẻ những suy nghĩ và cảm xúc sâu kín nhất.
Sự thật: Tất cả các chuyên gia tâm lý đều bị ràng buộc bởi quy tắc đạo đức và nghề nghiệp yêu cầu họ phải giữ bí mật. Đây là nền tảng giúp quá trình tư vấn trị liệu trở nên an toàn, hiệu quả và có thể chữa lành.
7. Tôi sẽ phải trị liệu suốt đời
Một số người nghĩ rằng khi đã bắt đầu trị liệu thì sẽ phải theo suốt đời — điều này khiến họ e ngại, nhất là về chi phí.
Sự thật: Trị liệu không cần phải kéo dài hàng năm hay cả đời (trừ khi bạn thấy điều đó có ích).
Thời lượng trị liệu phụ thuộc vào nhu cầu và tình trạng cụ thể của từng người. Nhiều người cải thiện đáng kể sau khoảng 15–20 buổi trị liệu. Bạn và chuyên gia trị liệu sẽ cùng nhau quyết định khi nào nên kết thúc quá trình. Dù thế nào, mục tiêu cuối cùng của trị liệu là giúp bạn tốt hơn — không phải để đi trị liệu mãi mãi.
Kết luận
Có rất nhiều lầm tưởng xoay quanh trị liệu — từ “chỉ là phương án cuối cùng”, “không ai đi trị liệu cả”, đến “nó chẳng hiệu quả gì”. Những hiểu lầm này có thể khiến người ta trì hoãn hoặc từ chối một sự hỗ trợ chuyên nghiệp mà thực sự có thể giúp họ rất nhiều.
Sự thật: Trị liệu có thể cực kỳ hữu ích với bất kỳ ai — dù bạn đang lo âu, muốn cải thiện hôn nhân, hay đơn giản là muốn học cách yêu thương chính mình.
⭐Chọn làm việc với một chuyên gia trị liệu là đầu tư không chỉ cho sức khỏe tâm thần, mà còn cho sức khỏe cả thể chất lẫn tinh thần của bạn.
Tài liệu tham khảo
Brittany VanDerBill, 2021, 7 Myths and Facts About Psychotherapy